Veneto
Intro
Veneto is door het toerisme en de hoogtechnologische maakindustrie een van de welvarendste regio's van Italië en ook nog eens rijk aan cultuurschatten én prachtwijnen. Het ligt in het noord-oosten van het land onder de uitlopers van de Alpen in het noorden, grenst in het zuiden aan de Povlakte, schuurt in het oosten aan tegen de Adriatische Zee en botst in het westen tegen het Lago di Garda. Daardoor profiteren de wijnbouwers in Veneto van een uitstekend klimaat om vaak zeer goede wijnen te produceren.
IDEAAL KLIMAAT
Het gemiddelde aantal zonuren ligt er boven de 2000 per jaar en de gemiddelde temperatuur is ruim 13 graden. De streek heeft een relatief zacht klimaat met warme zomers en niet al te strenge winters. De Alpen beschermen de regio tegen het koude Noord-Europese klimaat maar tegelijkertijd is 't er frisser en vochtiger dan in het hete en droge zuiden van Italië. De bodem bestaat in het noorden vooral uit vruchtbare vulkanische en kalkrijke bodems maar je vind er ook bodems met kalk, klei en grind met elk hun eigen wijnstijl. Door de gunstige omstandigheden worden in Veneto over het hele spectrum wijnen van wereldklasse gemaakt, van sprankelende Prosecco tot rijke Amarone. De diversiteit aan microklimaten maakt dat er in deze wijnregio 28 DOC wijngebieden en 15 DOCG gebieden te vinden zijn.
90.000 HECTARE
De wijnbouw strekt zich grosso modo uit van Venetië en Treviso in het oosten via Conegliano- Valdobbiadene (Prosecco) via Soave en Valpolicella (boven Verona) over de Adige naar Bardolino en dan zuidelijk naar Peschiera (Lugana) en Custoza (onder Verona).
Het wijngebied bevat zo’n 90.000 hectare aan wijngaarden, waarvan op jaarbasis ongeveer 7 miljoen hectoliter aan wijn wordt gemaakt, waarvan het meeste wit (55%). Al in de Romeinse tijd werden er druiven geteeld voor de wijn maar niet altijd was de kwaliteit om over naar huis te schrijven. In de vorige eeuw werden ze zelfs geplaagd door een twijfelachtige reputatie. Mede omdat het Lago di Garda al vroeg een populaire vakantiebestemming was voor Noordeuropeanen, genoten de Veneto-wijnen een zekere faam, die de lokale wijnboeren tot overproductie verleidde. Om nog maar te zwijgen over het toepassen van trucjes, zoals het toevoegen van methanol om het alcoholpercentage kunstmatig te verhogen.
Nog niet zo gek lang geleden werden wijnen uit de Soave, Bardolino en de Valpolicella vooral uit tweeliter flessen in goedkope restaurants geschonken, maar die tijd is voorbij. In de Valpolicella boekt men veel succes met de Ripasso en Amarone wijnen, Soave produceert tal van fraaie witte wijnen en ook de ooit zo popiejopie wijngebieden aan het Gardameer, zoals Bardolino en Custoza, bieden inmiddels wijnen met veel fruit en niet te veel alcohol, die zonder al te veel pretenties heerlijk wegdrinken. De grootste succeswijnen in Veneto zijn te vinden in het gebied rondom Treviso. De populariteit van de aldaar geproduceerde Prosecco is wereldwijd zo immens groot, dat Prosecco inmiddels een verzamelbegrip is geworden voor mousserende wijnen. De productie van de Glera druif steeg de afgelopen zes jaar met maar liefst 260%!
KWALITEITSWIJNEN
Zoals gezegd behoort Veneto met haar productie van vele miljoenen hectoliters wijn tot een van de grootste wijnproducenten van Italië. In de vaak prachtig gelegen wijngaarden op de heuvels van Veneto wordt voor de productie van witte wijn veel gebruik gemaakt van de Trebbiano druif, met name de Trebbiano di Lugana of di Soave. Een andere belangrijke druif in Soave, Custoza en Gambellara is de Garganega. De druif in het oosten van Veneto heet tegenwoordig Glera (voorheen Prosecco). Minder van kwaliteit (maar niet minder populair) is de Pinot Grigio. In de rode wijnen wordt in de buurt van Garda en Verona vaak gekozen voor de Molinara, Corvina Veronese en de Rondinella. In het oosten vind je naast Merlot (Piave), Cabernet en Raboso.
De wijnbouwers in Veneto behoren tot de modernste ter wereld. Lang had men een voorkeur voor lokaal geproduceerde druiven, zoals de Glera (Prosecco) en de Verduzzo, maar omdat de vraag naar wijnen uit deze regio de laatste decennia wereldwijd sterk gegroeid is, durven producenten nu ook te experimenteren met buitenlandse druiven en wijnen. En dat is goed te zien op de Vinitaly, de belangrijkste jaarlijkse wijnbeurs in Verona, waar je een grote variëteit aan wijnen voorgeschoteld krijgt, die bovendien garant staan voor kwaliteit en klasse. Zoals de rode Amarone, gemaakt van zeer rijpe druiven die eerst gedroogd en daarna fijn gedrukt worden, waardoor een geconcentreerde en volle wijn ontstaat die qua smaak kan wedijveren met de beste in de wereld.
6 Belangrijke wijngebieden
Bardolino
Bardolino, een van de voornaamste toeristische trekpleisters aan de oostkant van het Gardameer, leent zijn naam aan een wijngebied, dat in het noorden wordt afgegrensd door de lijn Torri del Benaco-Caprino Veronese, in het oosten door de Adige en in het zuiden door de lijn Peschiera-Bussolengo. De bodem is kiezelig en van oorsprong morene (uitlopers van de gletsjer in de ijstijd). In de omgeving ligt een groot aantal dorpen met wijngaarden, die al eeuwenlang wijn produceren die lang niet erg hoog aangeschreven waren. Door het eenvoudige karakter en de relatief lage prijs waren ze populair als exportproduct. Door het milde klimaat, te danken aan de nabijheid van het meer en de heuvels, is het terroir rond Bardolino een ideaal wijngebied, met als bekendste wijnen de Bardolino Classico en de rosé variant, de Bardolino Chiaretto. De Bardolino Superiore DOCG is een fruitige rode wijn, gemaakt van vooral Corvino druiven, aangevuld met Rondinella, Molinara en Rossignol. Het is een zachte wijn, die weinig tannine bevat. De Rondinella druif is een autochtoon blauw en zeer productief druivenras, waarvan de ranken vaak ingetoomd moeten worden om woekering te voorkomen. De wijn wordt in deze streek al honderden jaren op traditionele wijze gemaakt en blijft zo'n 12 maanden in de kelders voor hij verkocht wordt. Een Bardolino Classico drink
je het best binnen een jaar nadat hij op de markt is gekomen.
Valpolicella
De Valpolicella bevindt zich ten oosten van de Adige en het Gardameer en ten noorden van Verona, met als beroemdste wijn de Amarone della Valpolicella. Die wordt gemaakt met behulp van de appassimento-techniek, waarbij de druivensoorten gedeeltelijk worden gedroogd, voorzichtig geperst en
langzaam gefermenteerd. Dit levert een hoger suikergehalte en daardoor een meer geconcentreerde wijn op. Een Amarone moet minimaal twee jaar oud zijn en in houten vaten gerijpt. Afgeleid van de Amarone is de Ripasso della Valpolicella Superiore, gemaakt van de basis Valpolicella, aangevuld met de druivenschillen van de Amarone. Die weken kort mee, waardoor de wijn meer intensiteit en complexiteit krijgt. De Valpolicella Superiore heeft na gisting op RVS een rijping van 12 maanden gehad op eikenhouten vaten voor ze wordt gebotteld. Bij de Valpolicella Classico gaan de druiven na het oogsten direct de pers in en wordt het sap gefermenteerd, met als resultaat een toegankelijke fruitige wijn. De Recioto della Valpolicella is
een rode dessertwijn, voor 100% gemaakt van gedroogde druiven.
Conegliano-Valdobbiadene
In het noordoosten van Veneto, vlakbij Venetië en Treviso, in de
uitlopers van de Alpen, situeert zich in een compact gebied de Prosecco, met Conegliano en Valdobbiadene als epicentrum. De wijngaarden groeien er op terrasvormige hellingen, die alleen te voet te bereiken zijn, dus alles gebeurt hier met de hand. De sterk toegenomen populariteit van de Prosecco heeft ertoe geleid dat
steeds meer grond wordt gebruikt om deze wijn te verbouwen. De afgelopen 20 jaar is het aantal hectares dat wordt gebruikt voor het maken van Prosecco bijna vier keer zo groot geworden, met grote gevolgen voor de omgeving en het milieu. Zo'n driekwart van de gronderosie in het gebied wordt veroorzaakt door de wijnbouw, omdat elke fles wijn pakweg 3 kilo aan vruchtbare grond kost. Elk voordeel heeft zijn nadeel...
Lugana
Het wijngebied van de Lugana DOC ligt ten zuiden van het Lago di Garda, voor een deel ook in Lombardije. Hier komen witte wijnen vandaan die voor minstens 90% gemaakt zijn van de Trebbiano di Soave druif. Voor maximaal 10% mogen ze worden aangevuld met andere druiven die zijn toegelaten in de regio. De DOC Lugana werd erkend in 1967 en het areaal beslaat tegenwoordig uit zo’n 2.000 hectare. De wijnstokken staan zowel op de vlakte, waar de bodem uit harde klei bestaat, als op de licht glooiende moreneheuvels, waar de bodem wat zanderiger is. De bekendste Lugana druif is de witte Turbiana di Lugana, die net als de Trebbiano di Soave verwant is aan de Verdicchio bianco uit Le Marche.
Custoza
De regio Custoza ligt onder Verona, ten zuidoosten van het Gardameer, en oostelijk van de rivier de Mincio. Dit wijngebied is wat minder bekend dan de nabije regio’s Lugana, Soave, Valpolicella en Bardolino, maar is daarom niet minder de moeite waard. Hoewel er flinke kwaliteitsverschillen tussen de wijnen bestaan, is de DOC Bianco di Custoza een heerlijk frisse witte wijn. De meeste Custoza's worden door familiebedrijven op relatief kleine wijngaarden geproduceerd. Veel wijnbouwers hebben hier gekozen voor biologische productiewijzen, waarbij druivenrassen als Garganega, Trebbiano en Malvasia met de hand worden geoogst. Voor de gisting worden alleen de druifeigen gisten gebruikt en de wijn wordt niet geklaard of gefilterd en daarna gerijpt op cementen amfora's.
Soave
Ten oosten van de Valpolicella ligt Soave. Deze witte wijnen
moeten voor minstens 85% gemaakt worden van Garganega druiven, aangevuld met Chardonnay, Pinot Bianco, Trebbiano di Soave of Trebbiano di Toscana. De kwaliteit kan enorm verschillen tussen de wijnen van verschillende producenten. De beste Soaves komen van de hellingen van het classico-gebied, met een elegante mineraliteit, mooie zuren en aroma’s van citrusnoten gecombineerd met rijp fruit.
